МОЛЕКУЛЯРНО-ГЕНЕТИЧЕСКИЙ СКРИНИНГ LR-ГЕНОВ УСТОЙЧИВОСТИ У ОБРАЗЦОВ МЯГКОЙ ЯРОВОЙ ПШЕНИЦЫ В УСЛОВИЯХ ЮГОВОСТОКА КАЗАХСТАНА

Авторы

DOI:

https://doi.org/10.37884/3-2023/09

Ключевые слова:

бурая ржавчина, P. recondita, яровая пшеница, Lr гены, вирулентность, молекулярные маркеры, маркер ассоциированная селекция.

Биография автора

Ангелина Малышева, Институт биологии и биотехнологии растений

Малышева Ангелина Александровна – магистр естественных наук, младший научный сотрудник лаборатории генетики и селекции РГП на ПХВ «Институт биологии и биотехнологии растений», Республика Казахстан, г. Алматы, ул. Тимирязева 45, e-mail: malysheva_angelina@list.ru

Аннотация

Бурая ржавчина, вызываемая паразитическим базидиальным грибом Puccinia recondita f.sp. tritici, одно из наиболее вредоносных заболеваний яровой мягкой пшеницы как в Казахстане, так и в мире. Развитие ржавчиных болезней может приводить  к значительному снижению  урожайности  восприимчивых сортов  пшеницы. Основной проблемой селекции пшеницы является потеря эффективности генов устойчивости, что обусловлено появлением новых вирулентных рас патогенов. В данной статье представлены результаты оценки устойчивости сортов яровой мягкой пшеницы на стадии проростков и взрослого растения, а также результаты скрининга Lr генов устойчивости с помощью молекулярных маркеров. В результате проведенных опытов было отобрано 9 образцов, демонстрирующих высокий уровень устойчивости к обоим расам P. recondita MKT/Q и TJT/R на стадии проростков. В полевых условиях за два года испытаний было отобрано 6 сортов, проявивших высокий уровень устойчивости к возбудителю. Использование молекулярных маркеров позволило идентифицировать носителей эффективных Lr генов устойчивости. По результатам молекулярного скрининга определено 4 носителя гена устойчивости Lr9; 5 носителей гена Lr10; 7 носителей Lr26; 7 носителей Lr34 и 2 носителя гена Lr46. Полученные результаты могут быть использованы в селекционных программах Казахстана.  

Библиографические ссылки

Zhao, J. Role of Alternate Hosts in Epidemiology and Pathogen Variation of Cereal Rusts [Text] / J. Zhao, M. Wang, X. Chen, Z. Kang // Annual review of phytopathology. – 2016. – № 54. – С. 207–228.

Койшыбаев М. Болезни пшеницы [Текст] / М. Койшыбаев. – Анкара: ФАО, 2018. – 365 с.

Johnson R. A Critical Analysis of Durable Resistance [Text] / R. Jonson // Annual review of phytopathology. – 1984. – № 22. – P. 309–330.

Ellis J. G. The Past, Present and Future of Breeding Rust Resistant Wheat [Text] / J. G. Ellis, E. S. Lagudah, W. Spielmeyer, P. N. Dodds // Frontiers in Plant Science. – 2014. – № 5. – P. 641.

Ван дер Планк Я.Е. Устойчивость растений к болезням [Текст] / Я.Е. Ван дер Планк; пер. с англ. Н.А. Емельяновой; под ред. и с предисл. К. М. Степанова. – Москва: Колос, 1972. – 253 с.

Kumar K. An Update on Resistance Genes and Their Use in the Development of Leaf Rust Resistant Cultivars in Wheat [Text] / К. Kumar, I. Jan, G. Saripalli, P.K. Sharma, R.R. Mir, H.S. Balyan, P.K. Gupta // Frontiers in Genetics. – 2022. – № 13. – e. 816057.

Kumar A. Walk towards Wild Grasses to Unlock the Clandestine of Gene Pools for Wheat Improvement: A Review [Text] / A. Kumar, A. Choudhary, H. Kaur, S. Mehta // A Plant Stress. – 2022. – № 3. – e. 100048.

Kokhmetova A. Evaluation of Wheat Germplasm for Resistance to Leaf Rust (Puccinia triticina) and Identification of the Sources of Lr Resistance Genes Using Molecular Markers / A. Kokhmetova. S. Rsaliyev, M. Atishova, M. Kumarbayeva, A. Malysheva, Z. Keishilov, D. Zhanuzak, A. Bolatbekova [Text] // Plants. – 2021. – № 10. – е. 1484.

Gultyaeva E.I. Genetic variability of perspective breeding material of spring bread wheat for resistance to leaf rust in Russia and Kazakhstan [Text] / E.I. Gultyaeva, A.M. Kokhmetova, E.R. Shreyder, E.L. Shaydayuk, M.N. Atishova, A. Madenova, A. Malysheva, K. Galymbek // Bull NAS RK. – 2020. – № 3. – P. 60–68

Kokhmetova A. Identification of Stripe Rust Resistance Genes in Common Wheat Cultivars and Breeding Lines from Kazakhstan [Text] / A. Kokhmetova, A. Rsaliyev, A. Malysheva, M. Atishova, M. Kumarbayeva, Z. Keishilov // Plants. – 2021. – № 10. – е. 2303.

Malysheva A.A. Identification of Carriers of Puccinia Striiformis Resistance Genes in the Population of Recombinant Inbred Wheat Lines [Text] / A.A. Malysheva, A.M. Kokhmetova, M.K. Kumarbayeva, D.K. Zhanuzak, A.A. Bolatbekova, Zh.S. Keishilov, E.I. Gultyaeva, A.M. Kokhmetova, V. Tsygankov, Y.B. Dutbayev, S.B. Dubekova // International Journal of Biology and Chemistry. – 2022. – № 15 (1). – P. 4-10.

Kokhmetova A.A.; Morgounov, S.; Rsaliev, A.; Rsaliev, G.; Yessenbekova, M.; Typina, L. Wheat germplasm screening for stem rust resistance using conventional and Rust resistance in wheat molecular techniques [Text] / A.A.Kokhmetova, S. Morgounov, A. Rsaliev, S. Rsaliev, M. Yessenbekova, L. Typina // Czech Journal of Genetics and Plant Breeding. – 2011. – № 47. – P. 146–154.

Кеишилов Ж.С., Кохметова А.М., Кумарбаева M.Т., Болатбекова А.А., Малышева А.А., Кохметова А.М. Жаздық бидайдың қоңыр тат (puccinia recondita) ауруына солтүстік Қазақстанда жүргізілген мониторингі 2019-2021 [Текст] / Ж.С. Кеишилов, А.М. Кохметова, M.Т. Кумарбаева, А.А. Болатбекова, А.А. Малышева, А.М. Кохметова // С.Сейфуллин атындағы Қазақ Агротехникалық Университетінің Ғылым Жаршысы. – 2022. – 1(112). – C. 930.

Peterson R.F. A Diagrammatic Scale for Estimating Rust Intensity on Leaves and Stems of Cereals [Text] / R.F Peterson, A. B. Campbell, A.E. Hannah // Canadian Journal of Research. – 1948. – № 26. – P. 496–500.

Михайлова Л.А. Методы исследований структуры популяции возбудителя бурой ржавчины пшеницы: сборник методических рекомендаций по защите растений [Текст] / Л.А. Михайлова, Е.И. Гультяева, Н.В. Мироненко. – СПб: ВИЗР, 1998. – C. 105–126

Mains E.B. Physiologic specialization in the leaf rust of wheat, Puccinia triticina [Text] / E.B. Mains, H.S. Jackson // Phytopthology. – 1926. – № 16. – P. 89–120

Chelkowski J. Application of STS markers for leaf rust resistance genes in near– isogenic lines of spring wheat cv. Thatcher [Text] / J. Chelkowski, L. Golka, L. Stepien // Journal of Applied Genetics. – 2003. – № 44. – P. 323–338.

Mago R. High-resolution mapping and mutation analysis separate the rust resistance genes Sr31, Lr26 and Yr9 on the short arm of rye chromosome 1 [Text] / R. Mago, H. Miah, G. J. Lawrence, C.R. Wellings, W. Spielmeyer, H.S. Bariana, J.G. Ellis // Theoretical and Applied Genetics. – 2005. – № 112(1). – P. 41–50.

Lagudah E.S. Molecular genetic characterization of the Lr34/Yr18 slow rusting resistance gene region in wheat [Text] / E.S. Lagudah, H. McFadden, R.P. Singh, J. Huerta-Espino, H.S. Bariana, W. Spielmeyer // Theoretical and Applied Genetics. – 2006. – №. 114. – P. 21–30.

William M. Molecular marker mapping of leaf rust resistance gene Lr46 and its association with stripe rust resistance gene Yr29 in wheat [Text] / M. William, R.P. Singh, J. Huerta-Espino, S.O. Islas, D. Hoisington // Phytopathology. – 2003. – № 93(2). – P. 153–159.

Загрузки

Опубликован

29.09.2023

Как цитировать

Малышева, А., Кохметова, А., Кумарбаева , М., Кейшилов , Ж. ., & Дубекова , С. . (2023). МОЛЕКУЛЯРНО-ГЕНЕТИЧЕСКИЙ СКРИНИНГ LR-ГЕНОВ УСТОЙЧИВОСТИ У ОБРАЗЦОВ МЯГКОЙ ЯРОВОЙ ПШЕНИЦЫ В УСЛОВИЯХ ЮГОВОСТОКА КАЗАХСТАНА. Izdenister Natigeler, (3 (99), 92–99. https://doi.org/10.37884/3-2023/09

Выпуск

Раздел

ЗЕМЛЕДЕЛИЕ, АГРОХИМИЯ, КОРМОПРОИЗВОДСТВО, АГРОЭКОЛОГИЯ

Наиболее читаемые статьи этого автора (авторов)