ИЗУЧЕНИЕ КАЧЕСТВЕННОГО СОСТАВА И БИОЛОГИЧЕСКОЙ ПОЛНОЦЕННОСТИ ВЕРБЛЮЖЬЕГО МОЛОКА В АСПЕКТЕ ПИЩЕВОЙ ЦЕННОСТИ
DOI:
https://doi.org/10.37884/3-2025/08Ключевые слова:
верблюжье молоко, аминокислотный состав, жир, белок, углеводы, сухое вещество, кислотностьАннотация
В статье представлено комплексное исследование молока двугорбого верблюда (Camelusbactrianus), полученного из частного фермерского хозяйства южного региона Казахстана. Образцы молока были получены в естественных условиях и доставлены в лабораторию с соблюдением санитарных требований. Органолептические показатели (цвет, вкус, запах, консистенция) подтвердили свежесть, высокое качество и пригодность продукта к употреблению.
По результатам физико-химического анализа было установлено содержание жира - 6,0%, белка - 3,81%, плотность - 1030,9 г/л, лактозы - 4,78%, что свидетельствует о высокой пищевой и биологической ценности верблюжьего молока. Аминокислотный анализ выявил 18 аминокислот, среди которых отмечены высокие уровни лейцина, гистидина и аргинина. Расчёт аминокислотного скора на основе эталонной шкалы ФАО/ВОЗ показал недостаток некоторых ограничивающих аминокислот (изолейцин, валин, лизин).
Методом газовой хроматографии было идентифицировано более 30 жирных кислот, включая пальмитиновую, пентадеценовую, тридекановую и элаидиновую, с высокой концентрацией. Присутствие Омега-3 и Омега-6 жирных кислот (альфа-линоленовая, EPA, DHA, линолевая) подтверждает функциональные свойства молока и его пользу для сердечно-сосудистой, нервной и иммунной систем.
Результаты исследования свидетельствуют о высокой биологической ценности молока двугорбого верблюда и его потенциале в качестве перспективного сырья для производства функциональных молочных продуктов.
Библиографические ссылки
Т.Боранбаева, А.Карахан, Ж.Сүлейменова, Ж.Досимова, М.Тойшиманов. Алматы және Жамбыл облыстарының шаруашылықтарында бие сүтінің физикалық-химиялық қасиеттеріне лактация сатыларының әсері//Ізденістер, нәтижелер-Зерттеулер, нәтижелері.2024. - № 2 (102).-С. 15-28 https://www.researchgate.net/publication[in Russian]. DOI: https://doi.org/10.37884/2-2024/02
К.Махмаден,А.Серикбаева,Г.Паритова, А.Слямова. Физико-химиялық көрсеткіштерді зерттеу арқылы бие сүтінің қауіпсіздігін бағалау//Ізденістер, нәтижелер - Зерттеулер, нәтижелер.-2023.-№2(98).-43-50. https://journal.kaznaru.edu.kz/index.php/research/article/view/151[in Russian].
Қ.С.Кулажанов,Н.А.Аралбаев,Ф.Т.Диханбаева,А.Д.Серікбаева,Ю.А.Юсоф.Сублимациялық кептіру әдісімен алынған құрғақ түйе сүтінің ерігіштігі мен тығыздығын зерттеу//Алматы технологиялық университетінің хабаршысы.-2020.-№3 (124).С.47-51. .https://sciup.org/issledovanie-rastvorimosti-i-plotnosti-suhogo-verbljuzhego-moloka-poluchennogo-140245886[in Russian].
Konuspayeva G., Faye B., Loiseau G. The composition of camel milk: A meta-analysis of the literature data // Journal of Food Composition and Analysis. – 2020. – Vol. 22, No. 2. – P. 95–101. – DOI: https://doi.org/10.1016/j.jfca.2008.09.008 [in English]. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jfca.2008.09.008
Boukova R., BalabanovaТ., Mollov P., Balabanov A. Camel milk composition // BIO Web of Conferences. 2025. Vol. 170, article 01007. DOI:10.1051/bioconf/202517001007[in English]. DOI: https://doi.org/10.1051/bioconf/202517001007
Н.А.Жижин, Сүт және сүт өнімдеріндегі май қышқылдарын тұрақты талдау үшін «жылдам» газды хроматография әдісін қолдану//Вестник ВГУИТ. – 2020. - Т. 82. № 1. - 164-168 С. [in Russian].
Қ.Қ. Қасымов, Б.К. Әсенова, Г.Н. Нұрымхан, Н.Р. Муслимова.Қышқыл сүт өнімдері, олардың сапасын бағалау//Қазақстан ғылымының жаңалықтары 2020. – №1. – 300–303 https://shakarim.edu.kz/upload/science/conference/document_1653643837[in Russian].
S. Abbas, A. Hifsa, N. Aalia, L. Lubna. Physico chemical analysis and composition of camel milk // International Research, 2022, Vol. 2, No. 2, pp. 85–98 [in English].
Х.Ш.Юнусходжаева, Қ.О.Додаев. «Ешкі және түйе сүтінің физикалық-химиялық қасиеттерін зерттеу». «Жаңа Өзбекстанда реформалар жүргізуде қазіргі заманғы ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану» тақырыбындағы Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның ғылыми мақалалар жинағы 27-29 қазан, 2021 жыл Андижан, Өзбекстан - 244-246[in Russian].
K. Jilo, D. Tegegne. Chemical composition and medicinal values of camel milk // International Journal of Research Studies in Biosciences, 2020, Vol. 4, No. 4, pp. 13–25. DOI: 10.20431/2349 0365.0404002 [in English].
T. Boranbayeva, A. G. Karahan, M. Toishimanov, D. Zhalelov, A. Bolat. Effects of seasonal and regional variations on the bacterial and fungal biodiversity of mares’ milk and koumiss in the Almaty and Zhambyl regions of Kazakhstan // International Dairy Journal. 2025. Vol. 169, article 106331. DOI: 10.1016/j.idairyj.2024.106331 [in English]. DOI: https://doi.org/10.1016/j.idairyj.2025.106331
M. Toishimanov, O. Zhanten, R. Kanat, I. Beishova, V. Ulyanov, T. Assanbayev, T. Sharapatov, D. Daurov, A. Daurova, Z. Sapakhova, A. Nametov, M. Shamekova. The Effects of the Lactation Period, Mare Age, and Foaling on the Chemical and Physical Composition of Milk from Kazakh Mares Kept Under Natural Pasture Conditions // Animals. 2025. Vol. 15, no. 12, article 1817. DOI: 10.3390/ani15121817 [in English]. DOI: https://doi.org/10.3390/ani15121817
Загрузки
Опубликован
Как цитировать
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2025 Izdenister natigeler
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
